Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри управленийӗн специалисчӗсем кӗрхи культурӑсем хӗл епле каҫнине тӗрӗсленӗ. Вӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, 64,7 пин гектар ҫинче кӗрхисем хулӑн юр айӗнче шанчӑклӑ хӗл каҫаҫҫӗ, 1,9 пин гектар ҫинче ҫеҫ – начартарах.
Юр хытса ларман. Унӑн ҫӳллӗшӗ — 15-50 см (вӑтамран — 25-27 см). Ҫӗр 1170 сантиметр таран шӑннӑ (вӑтамран — 25-35 см).
Специалистсем каланӑ тӑрӑх, хулӑн юр ӳсен-тӑрана тата тӑпрана сивӗрен аван хупланӑ.
Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленине нумаях пулмасть пӗр ҫӑхав ҫитнӗ. Унта Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Пухтанкасси ялӗ патӗнче ял хуҫалӑх тӗллевӗллӗ ҫӗр ҫинче хӑйӑр кӑларнине евитленӗ.
Ҫӑхава тишкерме Россельхознадзорӑн ӗҫченӗсем рейда тухса кайнӑ. Кӑлтӑка асӑрхасан Шалти ӗҫсен министерствин Хӗрлӗ Чутай районӗнчи полицейскисене систернӗ. Вӗсене хӑйӑр кӑларакансене тупса палӑртма ыйтнӑ.
Пакунлисем карьера кам уҫнине пӗлеймен, анчах унтан хӑйӑр кӑларакан ҫынна тупса палӑртнӑ. Хӑйӑр кӑларакан ҫӗр лаптӑкне межевани туман. Апла пулсан ҫӗршӗн явапли — район администрацийӗ. Ҫӗрпе тивӗҫлипе усӑ курмалли пирки асӑрхаттарса шӑпах райадминистрацие хут ҫырса янӑ та.
Хӑйӑр кӑларнӑ ҫынна та явап тыттарӗҫ.
Кӑҫал республикӑра наркӑмӑшлӑ пултӑранпа кӗрешме тытӑнӗҫ. Хӑвӑрах пӗлетӗр ӗнтӗ: вӑл вӑйлӑ ӗрчесе кайнӑ, пур ҫӗрте те ӳсет. Вӑл ял хуҫалӑхне сиен кӳрет. Ҫитменнине, ҫынсем те унӑн сӗткенӗпе ӳтне пӗҫертеҫҫӗ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви наркӑмӑшлӑ пултӑрана пӗтермелли программа хатӗрлет. Халӗ субсидисем парас йӗркене пӑхса тухаҫҫӗ.
Наркӑмӑшлӑ пултӑранпа ятарлӑ бригадӑсем кӗрешӗҫ. Вӗсене ятарлӑ хатӗр-хӗтӗрпе, тумпа, химикатсемпе тивӗҫтерӗҫ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, республикӑра 300 гектар ҫӗре наркӑмӑшлӑ пултӑранран тасатмалла.
Шупашкар районӗнче качака сӗтне хатӗрлекен цех уҫӑлнӑ. «Деревенский дворик» (чӑв. «Ялти картиш») ял хуҫалӑх кооперативӗ мӗнле ӗҫленипе ЧР Элтеперӗ Олег Николаев паллашнӑ.
Предприятие ҫӗнетме республика хыснинчен укҫа уйӑрнӑ. Проект 78 миллион тенке кайса ларнӑ. Хакӑн 60 процентне патшалӑх саплаштарнӑ. Предприяти ертӳҫи Анатолий Константинов пӗлтернӗ тӑрӑх, цехра качака сӗтне те, ӗне сӗтне те хатӗрлеме пулать. Ӑна кантӑк кӗленчесене тултарма палӑртнӑ. Кооператив пайташне 27 фермер кӗнӗ. Хуҫалӑх аш-пӑш та хатӗрлет, ҫурмафабрикатсем те тӑвать.
Олег Николаев 2021 ҫулта ял хуҫалӑх продукцине хатӗрлес енӗпе ӗҫлекен кооперативсем хушма пулӑшӑва тивӗҫнине пӗлтернӗ. Хыснара ку тӗллевпе 120 миллион тенкӗ пӑхса хунӑ.
«Ҫӗрулмине мухтав» агрофирма ҫӗрулми вӑрлӑхне пробиркӑра ӳстерме пуҫланӑ. Кун пирки влаҫ органӗсен порталӗнче хыпарлаҫҫӗ.
Анчах лабораторире ҫитӗнтернӗ миниҫӗрулмисен темиҫе стади витӗр тухмалла. Вӑрлӑха микроклоналлӑ мелпе ӳстерсен ҫимӗҫе тӗрлӗ инфекци ересрен пӑшӑрханма тивмӗ, мӗншӗн тесен пробиркӑра стерильлӗ.
Агрофирма ларбораторийӗнче ҫулталӑкне 100 пине яхӑн туна ӳстерме пулать. Чӳкӗн 3-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Олег Николаев Комсомольски районӗнче пулнӑ. Вӑл ун чухне ял хуҫалӑх прудукцийӗпе ӗҫлекен предприятисене пулӑшассине пӗлтернӗ.
Юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта инвестици проекчӗн иккӗмӗш тапхӑрне уҫнӑ. Сӑмах теплица комплексӗ пирки пырать. Кун пирки ЧР Ял хуҫалӑхӗн министерстви пӗлтерет.
Малашне теплицӑра ҫулталӑкне 20 пин тонна пахча ҫимӗҫ туса илӗҫ. Ҫӗнӗ теплица уҫсан 150 ӗҫ вырӑнӗ тупӑннӑ, ҫапла майпа халӗ унта 400 ҫын тӑрӑшать.
Теплица 22 гектар ҫӗре йышӑнать. Унта экологи тӗлӗшӗнчен таса помидорпа хӑяр туса илеҫҫӗ. Кашни тӑваткал метртан 70 килограмм ытла помидор, 120 килограмм ытла хӑяр туса илесшӗн.
Палӑртмалла: пӗрремӗш теплица пӗлтӗр юпа уйӑхӗнче уҫӑлнӑ.
Чӑваш Енре Фермерсен шкулӗ ӗҫлеме тытӑнӗ. Кун пирки ЧР Элтеперӗ Олег Николаев «Россельхозбанкӑн» правлени председателӗпе Борис Листовойпа тӗл пулсан калаҫнӑ.
Икӗ ен Чӑваш патшалӑх аграри университетӗнче Фермерсен шкулне уҫма калаҫса татӑлнӑ. Ку – банкӑн вӗренӳ проекчӗ. Мӗн тӗллевпе ӗҫлӗ-ха вӑл? Ҫамрӑксене, уламҫӑсене ял хуҫалӑхӗнче рентабельлӗ услам тытса пыма вӗрентӗ.
Ку шкул ӗҫе пуҫӑнакан фермерсемшӗн те, квалификаци шайне ӳстерме палӑртнӑ усламҫӑсемшӗн те усӑллӑ пулӗ. Тен, хӑшӗ-пӗрин харпӑр ӗҫне аталантарма шухӑш пур, анчах пӗлӳ, ӑсталӑх ҫук? Эппин, Фермерсен шкулӗ пулӑшӗ.
Борис Листовой банк ҫитес ҫул фермер продукцийӗн «Хамӑрӑн» фестивальне ирттерме палӑртнине пӗлтернӗ.
Паян Шупашкарти Пӑр керменне хура тар тӑкса хура ҫӑкӑр туса илекенсене професси уявӗпе саламлама пухӑннӑ. Ял хуҫалӑхӗнче тӑрӑшакансен кунне палӑртма ял хуҫалӑх продукцине тирпейлекенсем те ҫитнӗ.
Унччен вара отрасль ӗҫченӗсенчен пӗрисене: чи сумлисене, чи хисеплисене, чи тивӗҫлисене — республикӑн Правительство ҫуртне йыхравланӑ. Йышра уй-хирте вӑй хуракансем те пулнӑ. Сӑмахран, Комсомольски районӗнчи «Труд» хуҫалӑхри Минрешит Тимергалеев. Вӑл 40 ҫул ытла трактористра тӑрӑшать. Агропромышленноҫ комплексӗн ветеранӗ, Ҫӗмӗрле районӗнчи «Приволье» тулли мар яваплӑ обществӑн (ӑна «Ольдеевская» хуҫалӑхра ӗҫленипе те чылайӑшӗ пӗлет) пуҫлӑхӗ Евгения Беликова хӑйӗн кӗске сӑмахӗнче Чӑваш Ен тата чӑваш ялӗ аталантӑр, эпир ҫавӑншӑн пӗрле ӗҫлер тесе палӑртса хӑварнӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлесе хисепе тивӗҫнисемпе, агропромышленноҫ комплексӗн хастарӗсемпе ӗҫлӗ тӗл пулу ирттернӗ.
Калаҫӑва Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ – ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов хутшӑннӑ.
Регион ертӳҫи ветерансене нумай ҫул тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн тата отрасль аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑшӑн тав тунӑ. «Отрасль аталанса пынӑ май эпир ялти халӑхӑн пурнӑҫ пахалӑхне тата та ӳстерме пултарӑпӑр», – тенӗ республика ертӳҫи.
Сергей Артамонов ҫӗрулмине тирпейлемелли комплекс тӑвассине, объекта «М-12» трасса тӑрӑхӗнче вырнаҫтарма палӑртнине хыпарланӑ.
Иртнӗ эрнере Тутарстанри Пӑва районӗнче кайӑк-кӗшӗк грипне тупса палӑртнӑ. Унти ветеринарсен шухӑшӗпе, чир-чӗр Патӑрьел районӗнчи усламҫӑран туяннӑ кӑвакал чӗпписемпе пӗрле килнӗ.
Чӑваш Енӗн патшалӑх ветеринари служби Патӑрьел тӑрӑхӗнчи Тутар Сакӑтне ҫитсе ҫав усламҫӑн кайӑк-кӗшӗкне тӗрӗсленӗ. Ведомство палӑртнӑ тӑрӑх, усламҫӑн кӑвакалӗсем сывах. Ялта та чирлӗ кайӑк-кӗшӗк тупса палӑртман. Юлашки вӑхӑтра ку тӑрӑхра кайӑк-кӗшӗк вилнӗ тӗслӗхсем пулман.
ЧР Элтеперӗ Олег Николаев ку лару-тӑрӑва куҫран вӗҫертмелле марри пирки каланӑ.
+30.3 °C